De historie van de NCDH 

"Of High Trees"

"Nog zie ik me staan voor de in elkaar gezakte kippenren waarin een wonderlijk gevlekte hond rondliep en hoor ik mijn begeleider met zijn wit door meel bestoven gezicht fluisteren: 'Meneer, zo'n hond vindt u nergens.' Inderdaad de bakker had gelijk, zo'n hond heb ik nooit meer gezien.  Hij was geheel leverkleurig met zwarte vlekken, het was precies een panter. Het witte gezicht ging verder: 'Met papieren, een jaar oud en 14 dagen geleden gedekt. `Het is een koopje voor fl. 180,-.' Nu was fl. 180,- in 1938 een heel bedrag voor een hond en bovendien had ik een geheim gevoel dat het toch geen kampioen was die daar voor me stond.  Op de stamboom las ik: 'fokker Venema, Barneveld' en we waren slechts enkele kilometers van dit plaatsje verwijderd. Bij de auto teruggekomen, deed de bakker nog een poging en liet de prijs aanzienlijk dalen. Voor hem echter te laat, ik reed naar Barneveld. De heer Venema had achter zijn huis een ommuurde tuin en hierin stond een mooie ijzeren kennel met twee afdelingen.  Aan de ene kant liep de zwart gevlekte teef 'Tosca of Nobility, aan de andere kant haar leverkleurige dochter 'Byou'. De heer Venema, een nog jonge man en groot hondenliefhebber, was in die jaren een van de weinige fokkers van Dalmatische honden in ons land. Zijn Tosca was een mooie hond, doch hij wist nergens een werkelijk goede reu te vinden.  Van hem leerde ik bij de verschillende bezoeken welke ik hem bracht, de eerste bijzonderheden en moeilijkheden over de fokkerij van het ras. Byou, in 1938 geboren en bijna een jaar oud, werd mijn eigendom. Mooi zuiver leverkleurig op helder wit gevlekt met grote, goed verdeelde vlekken, iets ouderwets van bouw doch met een mooi hoofd, muntte zij uit door haar uitstekende karakter. Zij werd de grondlegster van de 'Of High Trees'kennel."

 Uit 'Of High Trees herinneringen' van F. de Graaff.

Het begin  

Frank de Graaf  

Zo begon Frank de Graaff in 1938 als een van de pioniers aan de wederopbouw van de Dalmatische Hond. Hij had een lange weg te gaan, aangezien het ras in verval was geraakt. De tijd was hem echter niet gunstig gezind. Door het uitbreken van de oorlog kon van herstel geen sprake zijn. Na de bevrijding was nog slechts een klein aantal Dalmatische Honden in leven gebleven. Op zoek naar een geschikte echtgenoot voor zijn Byou getroostte dhr. De Graaff zich vele omzwervingen. Dat nam tijd en voor Byou, inmiddels een maagd van zeven jaar, ging de tijd dringen. Uiteindelijk dienden zich twee reuen aan en van beide kreeg zij een nest.  Haar tweede echtgenoot was Gloster Dates van de Vork, een voor die tijd mooie elegante reu van Baron de Weichs de Wenne. Hij had de gewoonte met zijn hackney en spider - zijn Dalmatische Honden onder de as - regelmatig door Venlo te rijden. Uit deze combinatie werd in 1947 Sir William of High Trees geboren, de eerste naoorlogse Nederlands kampioen. Gloster Dates kwam uit de in 1944 geregistreerde 'Van de Vork' kennel van mevr. Kloppenburg-v.d. Pol.   Mevr. de Laitte-Nanninga  Twee jaar later liet mevr. De Laitte-Nanninga haar 'Van Winneweer' kennel inschrijven in het kennelregister. Op een keuringsdag van de Groningse Kynologen Club in 1943 zag zij voor het eerst in haar leven een Dalmatisch Hondje en was zo enthousiast dat zij als snel besloot er ook een te willen hebben. Een advertentie in de krant attendeerde haar op twee pups in Emmen en na een lange tocht in een zich op houtskool voortbewegende vrachtwagen zocht zij daar het teefje Majo uit.

Oprichtingsvergadering  

Jaren later op zoek naar een geschikte reu voor Majo, stuitte zij op een advertentie van de heer De Graaff, die een Dalmatische reu te koop aan bood. Met die reu werd het niets, maar het eerste contact tussen serieuze Dalmatische hondenliefhebbers was gelegd. Allengs werd het groepje groter en werd de mogelijkheid besproken om te proberen het in verval geraakte ras op een hoger peil te brengen.  Men plaatste een stukje in De Hondenwereld, waarin liefhebbers van Dalmatische Honden opgeroepen werden zich in een club te verenigen. Reacties volgden en regelmatig vonden besprekingen plaats 'en petit comité'. Uiteindelijk resulteerde dit in de oprichtingsvergadering van de Nederlandse Club voor Dalmatische Honden (NCDH) op 29 november 1947 in hotel Terminus te Utrecht. Het eerste bestuur kende dhr. Duinker als voorzitter, dhr. De Graaff als vice-voorzitter en mevr. De Laitte-Nanninga als secretaris. Bij deze vergadering was ook mevr. Hoogendijk-Vierdag aanwezig, later keurmeester van het ras.  Het bestuur kwam al gauw tot de conclusie dat er gebrek was aan goed fokmateriaal. De beste in het land aanwezige dekreu was Gloster Dates van de Vork, maar zijn bevlekking was niet zuiver zwart op wit. Hij gaf dat ook door aan zijn nakomelingen, zoals te zien bij Sir William of High Trees. Men raadpleegde kynologische deskundigen, die adviseerden goed fokmateriaal van elders te halen. Het was bekend dat in Engeland goede honden waren, doch daar was men ook met wederopbouw bezig en het bleek ook daar niet eenvoudig aan goede honden te komen.  Mevr. De Laitte waagde de oversteek, stelde zich ter plekke op de hoogte van de situatie en kwam thuis met de 12 weken oude pup Kerford Captain. Het aanvankelijke enthousiasme sloeg al gauw om in teleurstelling toen Captain uitgroeide tot een eenvoudig hondje met een lelijke krulstaart.

Kardinale fouten  

Het bestuur zag de noodzaak ervan in om eerst te gaan inventariseren welk materiaal in Nederland aanwezig was. Het land werd in districten verdeeld en even zo vele leden kregen de opdracht alle Dalmatische honden in hun gebied op te sporen. Dat resulteerde in een inschrijving van 51 Dalmatische honden op de eerste clubshow in augustus 1948 in Utrecht. Voor de beoordeling van de honden had het bestuur Mrs. Frankling uit Engeland over laten komen, die later vooral bekend zou worden als schrijfster van het boek 'The (Popular) Dalmatian'. Onder de toeschouwers bevonden zich de Nederlandse keurmeesters Toepoel, Pieterse en Verwey.  Slechts één van de 49 aanwezige honden kon de toets der kritiek doorstaan, de Engelse importreu kamp. Spike of Nutkin van dhr. Fourcault uit België. De overige honden toonden alle kardinale fouten zoals: te klein, laag op de benen, breed in front met uitstekende ellebogen, weinig hals, een kort log hoofd, lichte ogen, bijna zwart door een te drukke bevlekking, krulstaarten, geen of gedeeltelijke oogomranding, glasogen, kopvlekken, slecht gangwerk en een totaal gebrek aan adel.  Mrs. Frankling somde met Engelse correctheid van iedere hond hoofdzakelijk de goede punten op en kwam tot een voor allen bevredigende plaatsing. Beste in Nederland gefokte hond werd Barry Bellona van de Vork van mevr. Kloppenburg-v.d. Pol. Één ding was duidelijk geworden, deze collectie honden vormde voor de toekomst geen goede fokbasis.

Ommekeer  

Mevr. De Laitte stak wederom Het Kanaal over, bezocht de 'Winnall' kennel van Mrs. Frankling en kwam thuis met de reu Winnall Ajax. In combinatie met Majo fokte zij in 1950 een nest waarin de teven kamp. Dulcinea, Désire en Duchess van Winneweer. Laatstgenoemde werd de grondlegster van de 'Of the Green Beret' kennel van mevr. Van Gelderen-Parker. Dhr. De Graaff kocht de teef Pengewood Blue Ribbon en gaf hiermee een nieuwe impuls aan zijn 'Of High Trees'kennel. Daarbij zocht hij de reu Winnall Lancer uit voor mevr. Oppelaar. Tenslotte importeerde mevr. Keij-Alta de reu Winnall Pilot. Alle bovengenoemde importhonden behaalden kampioenstitels, diverse Winnertitels en zorgden voor een ommekeer in de fokkerij in Nederland.  In de vijftiger jaren kreeg Pengewood Blue Ribbon twee maal een nest van Winnall Lancer. Hieruit werden kamp. Artist of High Trees en kamp. Master Daimond of High Trees geboren. In combinatie met Winnall Pilot bracht zij nogmaals twee kampioenen voort: Horseman's Pride of High Trees en Carnation of High Trees. Mevr. Heijkoop gebruikte de reu Winnall Pilot voor Désire van Winneweer met twee nieuwe kampioenen als resultaat: Baldy en Sobat van Meerburg. Mevr. Van Gelderen-Parker koos Winnall Lancer als reu voor haar Duchess van Winneweer en fokte hiermee de zeer succesvolle Albert King of the Green Beret, geboren in 1953. Albert King werd Nederlands en Belgisch kampioen en behaalde als eerste Nederlandse hond de Internationale kampioenstitel.  Zijn mooiste succes was ongetwijfeld de titel van Wereldkampioen op de Weltsiegerschau te Dortmund in 1956.

De groei

Overgangstijd  

In korte tijd was Nederland op Dalmatisch hondengebied één van de toonaangevende landen van het continent geworden en er werden regelmatig honden naar het buitenland verkocht. Vergeleken met Engeland waren we hier nog slechts beginners. Het was ook typisch een overgangstijd. Het nieuwe bloed had veel goed gedaan maar kon niet ineens alles veranderen. Het was nog een mengelmoes, hetgeen vooral te zien was op clubdagen. Men had behoefte aan de adviezen van een ervaren kynoloog en geneticus en daarom schakelde men keurmeester Verwey in. Hij nam zitting in het bestuur en wist gedurende jaren de juiste fokrichting aan te geven.  Op de jaarvergadering van 1955 werd in het openingswoord van de voorzitter aangehaald dat de Dalmatische hond bezig was weer een bekende verschijning in alle delen van het land te worden. In 1957 werd het tien jarig bestaan van de NCDH gevierd. De NCDH hield een geslaagde clubdag in de Lage Vuursche en men kon constateren dat er een mooie collectie honden bij elkaar was. Master Daimond of High Trees en Carnation of High Trees, beide kinderen van Pengewood Blue Ribbon, zorgden in 1959 voor succesvol nageslacht in de vorm van Flower en Heather of High Trees. Beide werden Nederlands kampioen. Ondertussen had dhr. Fourcault in België opnieuw een Engelse reu geïmporteerd, deze maal uit de Illyricum kennel van Mrs. Aldrich-Blake, met de naam Illyricum Periander. Deze leverkleurige reu zou zeer belangrijk worden voor de fokkerij in Nederland.

Gestage verbetering  

In 1965 fokte dhr. Wories uit Illyricum Periander x Flower of High Trees kamp. Cortois Stone. Deze zwarte reu heeft gedurende vele jaren daarna de showring in Nederland gedomineerd. Uit de combinatie Periander x Heather of High Trees van C. Quarles van Ufford werd kamp. Pheasant of Uffordshire geboren. De oudere Dalmatische hondenfokkers herinneren zich ongetwijfeld ook nog wel de naam van kamp. New Era of High Trees, eveneens een Periander-zoon, die eind zestiger jaren van zich liet spreken. Ik herinner me nog goed hoe deze hond tot mijn verbeelding sprak tijdens ons eerste bezoek aan dhr. De Graaff.  Mevr. Gondrexon-Ives Browne keurde in 1966 de clubmatch van de NCDH te Zeist en merkte in haar verslag op: ,,Er valt een gestage verbetering in het ras op te merken. De vroeger veel voorkomende slechte voeten en slappe, brede ruggen waren nu maar bij enkele exemplaren waar te nemen. Het gangwerk blijft nog een zwak punt. Zeer veel goede nakomelingen heeft de Engelse import Illyricum Periander van dhr. Fourcault gegeven. Er waren kinderen van hem aanwezig uit vijf verschillende teven, die een grote eenheid in een mooi type te zien gaven.'' Als beste hond van de clubmatch koos mevr. Gondrexon kamp. New Era of High Trees

Uitbreiding  

Al deze mooie woorden en successen ten spijt, men had te maken met gezondheidsproblemen en veel voorkomende schoonheidsfouten. Men zag in in dat de fokbasis uitbreiding behoefde. In de jaren zestig en zeventig volgden een reeks van Engelse importen uit de Duxfordham- en Ascotheathlijnen zoals: kamp. Duxfordham June Tryst, Corraith Adelaide Star en Firestreak Royal of Ascotheath en uit de Greenmountlijnen, met name de nestbroers Jarvey's Jubilo en Jarvey's Jollity en kamp. Ayjay Gouderak of Greenmount. Ook de heren De Graaff en Wories hadden nieuwe contacten gelegd en kochten o.a. de reu Dalati Pedr en teven Dalati Catrin en Deryn van mr. en mrs. Morgans in Wales.  Vooral deze laatste honden maakten indruk door hun allure en zoals dat dan vaak gebeurt, volgden er al snel meer honden uit dezelfde kennel. Zo kwamen ook de reuen Dalati Illyricum Ganymede, Dalati Pedru, Dalati Pedrys en het teefje Dalati Dodi naar Nederland. Zij waren een mengeling van Illyricum-, Washakie- en Postchai-selijnen, behaalden vele kampioenstitels en drukten hun stempel op de fokkerij in Nederland. Alle Dalati-reuen waren leverkleurig met als gevolg dat vanaf dat moment een flinke toename te zien was van het aantal 'livers' in Nederland. Deze nieuwe importen brachten meer adel en vooral betere hoofden en met name in deze periode verstevigden enkele bestaande kennels hun fokbasis.

Wederom België  

Dhr. De Graaff gebruikte Dalati Pedr voor kamp. Peasant of Uffordshire, een teef uit zijn oude 'Of High Trees'lijn en fokte de bekende kamp. Prunus of High Trees, die een belangrijke rol zou gaan spelen in de Di Cynarchos kennel van de familie Verhorevoort. De combinatie kamp. Dalati Illyricum Ganymede x kamp. Dalati Catrin produceerde vele bekende honden waaronder kamp. Messenger of High Trees en kamp. Hades of High Trees. Dhr. Wories maakte een succesvolle combinatie met Firestreak Royal of Ascotheath x kamp. Dalati Deryn. Hieruit kwam Cortois Elegant Eleonor, stammoeder van de Starlong-kennel van J. Fatauros.  Het zwarte teefje kamp. Dalati Dodi werd zeer belangrijk voor de Van Huis Dalmatho-kennel van de fam. Huisman. Dodi kreeg in 1972 een nest van kamp. Brougham Baron BMW, waaruit Dido v. Huis Dalmatho geboren werd. Baron BMW was een van de Engelse importhonden van dhr. en mevr. De Ridder in België, evenals de teef kamp. Brougham Baroness Scarlet. Deze honden voerden Washakie-, Greenmount- en Colonsay-bloed. Scarlet behoorde in haar tijd tot de topwinnende Dalmatische honden in Europa en werd o.a. Winster.  Wederom gingen honden uit België een voorname rol spelen in de Nederlandse Dalmatische hondenfokkerij. Scarlet's zoon Irdally's Asterix, zelf niet bekend van tentoonstellingen, werd wél belangrijk als vader van kamp. Arnoudt en Aneirwen van Huis Dalmatho. Arnoudt ging naar de fam. Fintora - Plum Pudding kennel - in het toenmalige Tsjechoslowakije en gaf een nieuwe impuls aan de fokkerij aldaar. Aneirwen werd stammoeder van de Van Huis Dalmatho/Gwynmor kennel van dhr. en mevr. Morgans   EN VERDER   Compleet Engelse Lijn  Begin zestiger jaren waren vader en zoon Nierop gestart met hun 'Of The Three Turnips' kennel en begonnen aan het opzetten van een eigen lijn. Uit de teven Dianala en Esther v.d. Tiendeweghe fokten zij in 1967 hun eerste kampioen Bud of The Three Turnips, een jaar later gevolgd door Hester of The Three Turnips. Vader van beide honden was Polkadots Juan, een in Nederland geboren reu uit Engelse ouders met Greenmount afstamming.

De fam. Nierop importeerde vervolgens meerdere reuen uit Engeland, alle direct of indirect gebaseerd op Greenmount-lijnen: Pjotr Piedro, Highgates Huckleberry of Greenmount en veel later de in 1983 geboren Wharfavon What a Surprise. Een bijzonder succesvolle hond, die helaas door een ongeval zijn definitieve kampioenstitel net niet haalde, was Xerxes of The Three Turnips uit de combinatie Pjotr Piedro x Hajduk Tacka of The Three Turnips. Hij werd tweemaal clubmatchwinnaar en Winner'74.  Ook het Engelse importteefje Lyndora Soft Snow heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het succes van de kennel. Zij werd moeder van drie kampioenen in combinatie met Highgates Huckleberry of Greenmount: Sir Igor, Lady Raviola en Lady Sharon of The Three Turnips. Deze compleet Engelse lijn werd later succesvol gecombineerd met honden uit de oude Of The Three Turnipslijn. Voorbeelden daarvan zijn de huidige Sir Joey Jordan en Lady Gigi of The Three Turnips.

Prima vererver  

In 1977 kwamen mr. en mrs. Rance van de Olbero kennel naar Nederland als keurmeesters van de kampioenschapsclubmatch van de dertig jarige NCDH. Deze eerste kennismaking was de aanzet tot nieuwe contacten en in de loop van dat jaar kwam Paddy Dalmatho from Olbero naar Nederland ter versterking van de Van Huis Dalmatho-kennel van de fam. Huisman. Paddy's komst was min of meer toeval. Hij was net door zijn vorige eigenaar bij de fokker teruggebracht, toen Annie Huisman een bezoek bracht aan de Olberokennel. Verstopt onder de rok ging Paddy mee de douane door. Paddy was zelf niet zo'n shower, haalde desondanks zijn kampioenstitels maar bleek een prima vererver.  En weer gebeurde wat we al vaker zagen: in het spoor van Paddy volgden meer Olbero's waaronder de reuen Olbero October Paragraph en Ormolu of Olbero en teef Olbero Odiaeth. Uit twee nesten met zijn Engelse importteef Washakie Sultana x Paddy fokte Niek Los vier kampioenen 'Of Growing and Bloom': Maiko Enna, Manlla Enna, Mirka Mrljama's en Roots Enna. Maar het was nestgenoot Rufus Enna's of Growing and Bloom die op zijn beurt vader werd van drie topwinnende honden: kamp. Krystel of the Dalmatian Kennel, kamp. Starlong Silvan Sjors en kamp. Starlong Sweet Silk.   Wereldwinner  Een mooi moment voor de Nederlandse Dalmatische hond was de Wereldwinner-show 1985 te Amsterdam, waar mevr. Van Gelderen-Parker ons ras keurde. In groot internationaal gezelschap werden Cadoc v. Huis Dalmatho en Krystel of The Dalmatian Kennel Wereldwinner, resp. Wereldwinster '85, beide zelfgefokt en in bezit van hun fokkers Morgans en De Jong. Ook de reservekampioen-schapsprijzen waren voor Nederlandse fokproducten: Cakewalk Wim v. Huis Dalmatho, gefokt door mevr. Huisman-Vos en Starlong Silver Spirit van dhr. Fatauros. Cadoc en Krystel waren leeftijdsgenoten en hun tentoonstellingscarrieres gingen gelijk op.  Nog heug ik me het moment waarop we Krystel als klein bruin puppy tussen vele zwarte zagen zitten en wat kostte het een overredingskracht om Piet de Jong te overtuigen dat hij juist háár moest houden, want Piet hield eigenlijk niet zo van bruin. In type en gangwerk is Krystel voor mij een van de mooiste teven ooit in Nederland gefokt. Krystel verbond 'Of the Dalmatian Kennel' met 'Of Growing and Bloom'.  Helaas zijn Piet de Jong en Niek Los, altijd volop bezig met hun Dalmatische hondenactiviteiten, vroegtijdig overleden. Krystel verhuisde naar de 'Of Dalbury's Clan'kennel van Femke van Tilburg en in combinatie met Olbero Ozonelayer en Orangeprince werd zij moeder van twee kampioenen.   Pionier  De jongste generaties 'Three Turnips' honden, Arnoudt, Cadoc, Prunus en Symphony zijn telgen uit de oude en nieuwe 'Of High Trees' lijnen. Zij brengen ons terug bij de pionier waar dit artikel mee begon, Frank de Graaff. Hij overleed in 1992 en zijn laatste rustplaats bevindt zich onder 'hoge bomen'. Wat zou hij, bij vijftig jaar NCDH, genoten hebben van zoveel roemrijk Dalmatisch nageslacht. Ik stel het me zo voor: een genoeglijke glimlach onder dat ronde brilletje.

Noordelijke landen  

Van de 66 in Nederland gefokte honden met nationale kampioenstitel hebben 36 honden een Engelse vader en 18 een Engelse moeder. In een aantal gevallen is een combinatie van beide. We hebben gezien hoe de Nederlandse Dalmatische Hond in hoge mate is bepaald door Engelse bloedlijnen. Ook is duidelijk geworden dat datzelfde Nederlandse fokproduct weer belangrijk was voor het buitenland.

Gedurende de laatste vijf jaar heeft de aandacht voor nieuw fokmateriaal zich meer verspreid met name richting noordelijke landen. De reislust onder Dalmatische exposanten is toegenomen en door het wegvallen van quarantainebepalingen zijn de contacten met de Skandinavische landen gemakkelijker geworden. Noorse importen uit de Timanka- en Perditakennel hebben hier recentelijk voor nieuw nageslacht gezorgd, waar we ongetwijfeld meer van gaan horen in de toekomst. Ook deze Skandinavische honden komen veelal terug op oude, bekende Engelse lijnen.

Uiteraard hebben in de afgelopen vijftig jaar nog vele andere honden hun waarde in de Dalmatische hondenfokkerij bewezen en gelukkig zijn er ook honden uit diverse andere landen geïmporteerd. In het kader van dit artikel heb ik een selectie moeten maken en mij moeten beperken tot de grote lijnen. Ook heb ik slechts één aspect van de Dalmatische Hond, zijn uiterlijke verschijningsvorm, belicht. Uiteraard zijn er andere aspecten die minstens zo belangrijk zijn. Wellicht stof voor later.

   Annemiek Morgans

Het artikel "NCDH 1947-1997 - Vijftig jaar Dalmatische Honden in Nederland" (c) van 1997 de Hondenwereld is met toestemming overgenomen uit "de Hondenwereld" december 1997. Niets uit deze publicatie mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.